(Tiếp theo)

Trước khi kết thúc năm 2007 sáu ngày, UBND tỉnh Yên Bái tổ chức lễ bàn giao nguyên trạng Công ty Vật tư Nông nghiệp Yên Bái cho Vinashin nhưng đến lúc này, người ta mới biết doanh nghiệp Nhà nước “hàng đầu” của tỉnh sẽ về làm “công ty con” dưới quyền quản lý của ông Nguyễn Tuấn Dương - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thép Cửu Long - Vinashin. Dẫu có chút thắc mắc tại sao Công ty cổ phần lại có quyền quản lý doanh nghiệp Nhà nước (?) nhưng vẫn là một kết thúc có hậu. Cơ quan điều tra, cơ quan thanh tra, Ủy ban kiểm tra Tỉnh ủy… ngậm ngùi tạm xếp lại hồ sơ đang thụ lý dở dang. Mấy vị lãnh đạo cao cấp của tỉnh thở phào nhẹ nhõm và sung sướng nhất chính là các cá nhân đang bị đưa vào tầm ngắm của pháp luật. Họ đã “bơi từ sông ra biển”, đã trở thành “con” được cấp giấy khai sinh với tên gọi “Công ty Vật tư Tổng hợp Cửu Long-Vinashin”. “Thừa thắng xông lên”, Thường vụ Tỉnh ủy Yên Bái lại trao đổi với lãnh đạo Vinashin đề nghị mau chóng tiếp nhận thêm 2 doanh nghiệp nữa là Công ty Cổ phần Sứ Kỹ thuật Hoàng Liên Sơn và Công ty Cổ phần Khoáng sản Yên Bái. Thế là ngay tại vùng cao xa tắp vinashin có ba Công ty con được gắn tên Cửu Long-Vinashin. Tên tuổi của ông Phạm Thanh Bình và ông Tổng Giám đốc Nguyễn Tuấn Dương nổi lên như cồn. Người ta dành không ít lời ngợi ca hai ông đã mang lại sự ổn định tình hình chính trị, kinh tế cho tỉnh Yên bái đầy sóng gió… Biết tin Vinashin tiếp nhận doanh nghiệp khá dễ dàng nên có vài ba công ty khác ở Yên Bái muốn được gia nhập nhưng họ bị từ chối bởi không có sự “giới thiệu”của các cơ quan đầu tỉnh.

***

Những tháng đầu tiên mang nhãn mác “Cửu Long - Vinashin” Công ty Vật tư Tổng hợp được Vinashin ưu đãi cho vay 6.7 tỷ đồng để có vốn kinh doanh vật tư nông nghiệp và trả mấy khoản nợ quá hạn nhưng vì đang lún sâu vào thua lỗ triền miên, số tiền còm cõi này không cứu nổi doanh nghiệp và hơn 500 người lao động. Con số nợ 80 tỷ đồng không có nguồn thanh toán đẩy Công ty vào đường cùng không lối thoát nhưng khốn khổ nhất là các cán bộ, công nhân vốn gắn bó với công ty hàng chục năm trời không có tiền lương, không có tiền bảo hiểm xã hội (là không có bảo hiểm y tế) nhiều người đành rời bỏ công việc quen thuộc để tìm kiếm nghề khác mưu sinh. Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội tỉnh Yên Bái, năm 2009 có năm doanh nghiệp trong tỉnh nợ 5,321 tỷ đồng tiền bảo hiểm xã hội thì riêng Công ty Vật tư Tổng hợp Cửu Long – Vinashin nợ 32 tháng với số tiền 3,441 tỷ đồng, Công ty Cổ phần Khoáng sản Cửu Long – Vinashin nợ 228 triệu. Cho đến nay, chỉ còn khoảng 200 cán bộ công nhân cố gắng “bám trụ” nhưng tương lai khá mịt mù.

Thiếu tiền kinh doanh, không tiền trả nợ và tập đoàn “mẹ” cùng “ông bố nuôi” Nguyễn Tuấn Dương đã cạn túi từ lâu nên Công ty Vật tư Tổng hợp lại nghĩ tới chuyện vay vốn ngân hàng có sự bảo lãnh của Tập đoàn. Tuy nhiên, dù đã hai lần ông Phạm Thanh Bình ký vào thư bảo lãnh tín dụng ngắn hạn cho Công ty Vật tư Tổng hợp vay số tiền 56 tỷ đồng (mỗi lần 28 tỷ) nhưng chẳng ngân hàng nào chịu mở hầu bao cấp tiền cho Công ty Vật tư Tổng hợp dù ông Bình cam kết Vinashin chịu trách nhiệm trả toàn bộ gốc và lãi thay trong trường hợp Công ty Vật Tư Tổng hợp không trả đúng hạn cho ngân hàng. điều đó cho thấy uy danh Vinashin đã tụt dốc thảm hại đến nhường nào!

Không vay được tiền, Công ty VTTH đành nhắm mắt đưa chân, lập hội đồng đánh giá thực trạng, lập hội đồng thanh lý bán công khai nhiều tài sản cố định của các cửa hàng, kho vật tư nông nghiệp, thu được gần hai tỷ đồng nhưng thanh tra tỉnh Yên Bái đã phát hiện ra nhiều sai phạm về công tác quản lý đất đai trong quá trình tiến hành thanh lý, nâng giá bán quá cao so với giá trị tài sản còn lại.

Mặc cho Công ty Vật tư Tổng hợp Cửu Long – VNS ở bên bờ vực phá sản, Tập đoàn VNS chưa có phương thức nào cứu vãn “đứa con bị ruồng bỏ” này. Bằng chứng xác thực nhất là vào ngày 11/12/2009 tại thành phố Yên Bái trong Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Nghị định 30A/2008 Nđ – CP, Chính phủ giao trách nhiệm cho các tập đoàn, Tổng Công ty nhà nước hỗ trợ các huyện nghèo nhất nước. VNS nhận giúp hai huyện Trạm Tấu và Mù Cang Chải, ông Bình khoe rằng, năm 2009, VNS đã chi 2 tỷ đồng xóa nhà dột nát cho hơn 830 gia đình ở hai huyện trên. Ông cũng dõng dạc tuyên bố một kế hoạch gây xúc động lòng người là từ năm 2010 đến năm 2020, VNS sẽ hỗ trợ 200 tỷ đồng giúp Trạm Tấu và Mù Cang Chải phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, giáo dục, đào tạo nghề, y tế và văn hóa xã hội. Nhiều cán bộ, công nhân còn lại ở Công ty Vật tư Tổng hợp Cửu Long – Vinasin tự hỏi nhau “ông Chủ tịch hứa bỏ ra 200 tỷ đồng vậy tại sao không bỏ ra vài chục tỷ cứu doanh nghiệp của mình đang sống dở, chết dở???” Còn các nhà thầu đang xây dựng Nhà máy luyện gang thép thì buồn ra mặt bởi từ tháng 8/2009, công trình “trọng điểm ngành cơ khí” mang tên Cửu Long – VNS không còn tồn tại nữa mà thay bằng tên khác “Nhà máy luyện gang thép Cửu Long – Yên Bái” mất hẳn cái tên VNS kiêu hãnh một thời! Họ hứng khởi bao nhiêu khi tham gia thi công dự án sản xuất thép xốp từ hạt quặng sắt Yên Bái để chế biến thành phôi thép đưa vào lò cán nóng thành thép tấm đóng tàu như ông Phạm Thanh Bình, ông Nguyễn Tuấn Dương lên giọng vào tháng 3/2007 thì bây giờ đây, họ ngán ngẩm vì vốn liếng không đủ, thanh toán chậm chạp dẫn đến dự án kéo dài tới tận bây giờ chưa sản xuất được sản phẩm nào. Quặng sắt chất đầy sân bãi vài chục tháng nay đã ngả mầu, cỏ mọc ngập đầu…

***

Đến lúc này, các vị lãnh đạo tỉnh Yên Bái và ông chủ Vinashin cay đắng nhìn thảm cảnh suy sụp của Công ty Vật tư Tổng hợp không phương cứu chữa. Ông Phạm Thanh Bình rơi vào cảnh… “tiến thoái lưỡng nan”, hy vọng giải cứu Công ty Vật tư Tổng hợp Cửu Long VNS bất thành lại tiền mất, tật mang. Nhưng điều an ủi cho các vị lãnh đạo Tập đoàn là ở triển lãm Vietship - một triển lãm về ngành đóng tàu, công nghiệp phụ trợ và vận tải biển do VNS đứng ra tổ chức thu hút ba, bốn trăm các hãng tàu lớn, các tập đoàn từ khắp nơi thế giới tới dự, thì trong gian hàng của VNS người ta thấy trưng bày cả… dứa, làm khách quan nước ngoài hết sức… thích thú và lạ lẫm!

Cuộc giải cứu có một không hai có vẻ như đã xong từ ba năm trước, những người trong cuộc liên quan tới sự kiện này tưởng được yên thân nhưng họ không ngờ đến việc vẫn có rất nhiều cán bộ, công nhân đã viết đơn tố cáo, kiên trì đấu tranh đòi đưa ra ánh sáng công lý những vi phạm pháp luật của Ban lãnh đạo Công ty Vật tư Nông nghiệp Yên bái trước kia và Công ty Vật tư tổng hợp Cửu long – VNS hiện tại. Họ cũng dũng cảm quy kết Ban thường vụ Tỉnh ủy Yên Bái đã tiếp tay che giấu cho một nhóm người… Chính vì vậy sau khi tiến hành kiểm tra các dấu hiệu vị phạm, tại kỳ họp lần thứ 32 ngày 5/7/2010, Ủy ban kiểm tra Trung ương đã ra kết luận như sau: “Ban thường vụ tỉnh Yên Bái đã buông lỏng lãnh đạo, chưa chỉ đạo xử lý dứt điểm, triệt để các vụ việc nổi cộm để nhiều cán bộ, **** viên vi phạm, trong đó có một số cán bộ diện Ban thường vụ Tỉnh ủy Yên Bái quản lý chưa được xem xét, xử lý kịp thời, gây dư luận bất bình… Qua kiểm tra dấu hiệu vi phạm, phát hiện ba doanh nghiệp thực hiện ba dự án sử dụng vốn Nhà nước đang bị thua lỗ, mất vốn, chưa được xem xét xử lý đã bàn giao cho VNS do Chính phủ quyết định”.

Kết luận đã quá rõ ràng!

Con tàu “Cửu Long – VNS” do ông Phạm Thanh Bình phát lệnh ngược sông Hồng “cứu bạn” đã thất bại hoàn toàn. Liên minh “hợp tác toàn diện, lâu dài” giữa các vị lãnh đạo Yên Bái và VNS ẩn chứa âm mưu xóa bỏ dấu vết vi phạm pháp luật của mấy doanh nghiệp bước đầu đã bị phanh phui.

Ủy ban kiểm tra Trung ương quyết định tiếp tục xem xét vụ việc trên và sẽ thông báo vào kỳ họp thứ 33 sắp tới.

Chúng ta hãy chờ xem những ông nào, bà nào tham gia cuộc giải cứu này phải lộ mặt nguyên hình???

Chú thích:[*] Xem từ Bài 1, BVN ngày 21-7-2010

(1) Ông Vũ Tiến Chiến – Nguyên Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái nay là Chánh văn phòng Ban chỉ đạo TW chống tham nhũng.

(2) Ông Phùng Quốc Hiển – Nguyên Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái nay là Chủ nhiệm Ủy ban Ngân sách và tài chính Quốc hội.